Söyleşi: Damla Göl

Yazar Aykut Kansu, önsözde sizin hazırladığınız metne müdahalelerde bulunduğunu, çeşitli düzeltmeler ve değişiklikler yaptığını belirtiyor. Bu süreç nasıl yaşandı? Birlikte mi çalıştınız, yoksa çeviri sonlandıktan sonra mı çalışıldı?

Selda Somuncuoğlu: Hayır, yazar ben çevirimi teslim ettikten sonra kendisi çeşitli eklemeler yaptı. Düzeltmelerin nedeni asıl olarak çeviri değildi, A.Kansu önsözde yalnızca çeviri kokan kimi yerlere dokunduğunu söylüyor. Esas değişiklikler geçen zaman içinde bulduğu yeni kaynakları kitaba dâhil etmek istemesi sonucunda olmuş. (Bu arada ben kitabı 2009 yılı içinde, meme ameliyatım sonrasında ve kemo ve radyo terapilerim sırasında başka bir terapi kabul ederek çevirdim, 2010 başında da teslim ettim. A. Kansu editörümün tüm gayretlerine karşın kendi zamanını kendi belirledi.)

Peki, bu çeviri sürecinde editörünüzle nasıl bir ilişki kurdunuz?

Selda Somuncuoğlu: Bu kitaba özel bir terim tartışması yaşamadık. Belki bu soruya iletişime çevirdiğim öteki kitaplar üzerinden cevap vermem gerekir. Başka başka editör/düzeltmenlerim oldu hep. Çevirinin hemen başında bir iki temel konuda görüş birliği sağlarım genellikle. Teslimden sonra düzeltmenin yaptığı bütün değişiklikleri gözden geçirip onaylar geri gönderirim. Şimdiye kadar anlaşamadığım bir düzeltmenim olmadığı gibi, onlardan çok şey öğrendiğimi de belirtmeliyim. Şu an çevirdiğim kitabı ise Tanıl Bora önerdi ve kitapla birlikte ön okumalar için birkaç kitap verdi. Onlarla kuşanmış olarak başladım çeviriye. Gerisini düzeltmenle onun çalışmasından sonra ele alacağız.

Tarihi konularda çeviri yaparken, nasıl bir araştırma dönemi geçiriyorsunuz? Ne tür kaynaklardan faydalanırsınız?

Selda Somuncuoğlu: Her çeviri öncesi bir iki sağlam kitap okurum. Bu kitap için de başta S.Akşin’in kitabı olmak üzere hem öncesinde hem de çeviri sırasında İttihat ve Terakki hakkında bilgilendiğim kitaplar/makaleler oldu. Yine bu kitap özelinde, hayli akademik bir çalışma olmakla birlikte, dipnot ve referansların aşırı fazlalığı ve bunların tapesiydi esas vakit ve emek alan. (Yine bu arada, edebi eser çevirmediğim için, başlamadan önce kitabın içeriği hakkında bilgi edinmek, kavramlara aşinalık kazanmak benim için önemli.) Çeviri öncesi okuduğum kitaplarda belirtmem gereken asıl kitap elbette A. Kansu “1908 devrimi”. Benim çevirdiğim kitabın öncesiydi ve okumam şarttı!

(2016)